در دنیای پرشتاب شهری امروز، پله برقیها بهعنوان ستون فقرات حملونقل عمومی و فضاهای تجاری شناخته میشوند. این تجهیزات مدرن، در کنار آسانسورها، مسئول جابهجایی ایمن و روان میلیونها نفر در روز هستند. با این حال، هرگونه نقص فنی در آنها میتواند به بحرانی جدی تبدیل شود.
در جولای ۲۰۲۵، یکی از همین بحرانها در شهر آتلانتا، آمریکا و پس از کنسرت بزرگ خواننده مشهور Beyoncé اتفاق افتاد. در این حادثه، یک پله برقی در ایستگاه مترو MARTA دچار نقص شد و باعث آسیب فیزیکی به ۱۱ نفر شد. این رویداد توجه بسیاری از متخصصان حوزه حملونقل و ایمنی را به خود جلب کرد.
در این مقاله، این حادثه را از چند زاویه بررسی میکنیم:
از علل فنی و کمبود قطعات پله برقی گرفته تا اهمیت سرویس منظم و انتخاب درست هنگام خرید پله برقی. همچنین تلاش میکنیم تحلیلی جهانی از بازار پله برقی ارائه دهیم تا دید بهتری برای تصمیمگیران و خریداران ایجاد کنیم.
در تاریخ ۱۵ جولای ۲۰۲۵، پس از برگزاری کنسرت شلوغ خواننده مشهور Beyoncé در استادیوم Mercedes-Benz شهر آتلانتا، هزاران نفر از طریق ایستگاه مترو Vine City سعی داشتند به خانه بازگردند. ازدحام جمعیت در آن شب بهقدری زیاد بود که صف استفاده از پله برقی ایستگاه به دهها متر میرسید.
در میانه این شلوغی، یک کودک ۱۰ ساله با دیدن یک حشره (بهگفته شاهدان، سوسک پرنده) جیغ بلندی میزند. واکنش سریع اطرافیان به این فریاد، باعث حرکت ناگهانی جمعیت و افزایش فشار روی پله برقی میشود. مردم شروع به دویدن و هل دادن یکدیگر میکنند؛ برخی حتی سعی داشتند خلاف جهت حرکت پله برقی بالا بروند.
در همین شرایط، پله برقی از کنترل خارج میشود. طبق ویدیویی که بعدها منتشر شد، حرکت پله برقی بهطور غیرطبیعی سریعتر از حد مجاز شده و ناگهان در نقطهای متوقف میشود. این توقف منجر به سقوط چند نفر و برخورد شدید مسافران با یکدیگر میشود. نتیجه: ۱۱ نفر زخمی، برخی با آسیبهای شدید به ناحیه سر و پا.
یکی از شاهدان عینی گفت:
«احساس کردیم پله برقی مثل سقوط آسانسور، در یک لحظه از کنترل خارج شد. همه وحشتزده فریاد میزدند.»
پس از این اتفاق، مقامات MARTA اعلام کردند که پله برقی آسیبدیده بهسرعت از مدار خارج شده و بررسی فنی فوری آغاز گردید.
پس از وقوع حادثه در ایستگاه Vine City، سازمان حملونقل MARTA به همراه بازرسان ایمنی ایالت جورجیا بلافاصله روند بررسی دقیق دستگاه را آغاز کردند. چند روز بعد، گزارش رسمی فنی منتشر شد و نتایج آن نشان داد که این حادثه نهتنها نتیجهی ازدحام جمعیت، بلکه بهصورت جدی ناشی از نقص فنی در اجزای کلیدی پله برقی بوده است.
مهمترین یافته در این گزارش، کمبود چهار تسمه محرک (Drive Belts) در سیستم موتور پله برقی بود. این تسمهها وظیفهی انتقال قدرت از موتور به چرخدندههای حرکتی را بر عهده دارند. نبود آنها باعث شده بود که پله برقی در شرایط ازدحام شدید، کنترل سرعت خود را از دست بدهد. در گزارش رسمی آمده است:
«در لحظه حادثه، پله برقی تنها با بخشی از ظرفیت مکانیکی خود در حال کار بود و این موضوع باعث افزایش ناگهانی سرعت و سپس توقف غیرمنتظره شد.»
بازرسان اعلام کردند که این قطعات پیشتر به دلیل خرابی برداشته شده بودند، اما بهدرستی جایگزین نشده بودند. این اشتباه انسانی، بدون ثبت در سیستم مانیتورینگ یا برنامهریزی نگهداری، مستقیماً به بروز حادثه کمک کرده است. این موضوع زنگ خطر بزرگی برای تمام اپراتورهای پله برقی در دنیاست:
بدون قطعات اصلی و نظارت دقیق، حتی پله برقیهای سالم هم میتوانند فاجعهبار شوند.
شرکتهایی که پله برقی در اختیار دارند یا آن را به مشتریان ارائه میدهند، باید از قطعات اصل (OEM) استفاده کنند و سیستمهای کنترل ایمنی و چکلیست نگهداری منظم داشته باشند. حتی یک قطعه کوچک مثل تسمه هم میتواند سرنوشتساز باشد.
حادثه آتلانتا تنها یک اتفاق محلی نبود؛ بلکه بهخوبی اهمیت موضوع ایمنی، قطعات باکیفیت و سرویس منظم در صنعت جهانی پله برقی را به ما یادآوری کرد. این رویداد را میتوان در بستر رشد پرشتاب بازار جهانی پله برقی و آسانسور تحلیل کرد؛ بازاری که با سرعت در حال توسعه است و همزمان با رشد، نیازمند نظارت و استانداردهای بالاتری نیز میشود.
بر اساس گزارشی از شرکت Technavio، پیشبینی میشود بازار جهانی پله برقی و آسانسور تا سال ۲۰۲۹ به رقمی بالغ بر ۹۰ میلیارد دلار برسد. این رشد با نرخ CAGR حدود ۱۰.۸٪ در حال پیشروی است و تقاضا برای توسعه شهری، ساخت مراکز خرید و افزایش استفاده از حملونقل عمومی از مهمترین عوامل آن هستند.
در این شرایط، کشورهایی مانند چین، هند، عربستان سعودی و امارات متحده عربی بیشترین رشد سرمایهگذاری را در بخش تجهیزات عمودی داشتهاند. در مقابل، کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی تمرکز بیشتری بر بهینهسازی، نوسازی و ارتقاء ایمنی سیستمهای قدیمی دارند.
با پیچیدهتر شدن ساختار فنی پله برقیها، نیاز به استفاده از قطعات اصلی (OEM) و پشتیبانی فنی تخصصی بیش از گذشته مطرح است. همانطور که در حادثه آتلانتا دیدیم، نبود تنها چهار تسمه محرک میتواند عملکرد کامل یک پله برقی را مختل کند.
در بازار جهانی نیز شرکتهایی مانند Otis، KONE، Schindler، TK Elevator و Mitsubishi بهشدت روی توسعه سیستمهای پایش سلامت و پیشبینی خرابی تمرکز کردهاند. این سیستمها امکان تشخیص خودکار نیاز به سرویس یا تعویض قطعه را فراهم میکنند.
با توجه به روند رشد شهرنشینی در ایران، مخصوصاً در پروژههای مترو، تجاری و فرودگاهی، بهروزرسانی دانش فنی پیمانکاران و خریداران پله برقی ضروری است. اگرچه بسیاری از سیستمها وارداتی هستند، اما نگهداری صحیح آنها نیازمند دانش روز، قطعات اصل و سرویسکاران مجرب است.
حادثه آتلانتا، اگرچه در کشوری دیگر اتفاق افتاد، اما پیامدها و هشدارهای آن برای تمام کشورها و بهویژه کسبوکارهایی که با پله برقی سروکار دارند بسیار مهم است. در این بخش به چند درس مهم و عملی اشاره میکنیم که میتوانند به صاحبان پروژههای ساختمانی، پیمانکاران، بهرهبرداران مترو، مراکز خرید و حتی مدیران ساختمانها کمک کنند.
همانطور که گزارش رسمی نشان داد، تنها نبود چهار تسمه محرک باعث شد که یک پله برقی از کنترل خارج شود. این قطعات ممکن است در ظاهر ساده و ارزان باشند، اما استفاده از نمونههای غیراصل یا فرسوده میتواند به فجایع جبرانناپذیری منجر شود. خریداران پله برقی باید اطمینان حاصل کنند که قطعات دستگاه دارای ضمانت اصالت و استاندارد بینالمللی باشند.
هیچ دستگاهی، حتی اگر کاملاً جدید و از برند معتبر باشد، بدون سرویس منظم ایمن نمیماند. طبق توصیه کارشناسان، بازدیدهای ماهانه یا فصلی با چکلیست دقیق میتواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.
در بسیاری از حوادث مربوط به پله برقی، تأخیر در نگهداری یا انجام ندادن آن عامل اصلی بوده است.
درخواست سرویس و اوهال پله برقی
پیش از خرید پله برقی، بررسی سابقه شرکت تأمینکننده، خدمات پس از فروش، شبکه پشتیبانی و کیفیت مشاوره فنی اهمیت زیادی دارد. نتخاب برند صرفاً بر اساس قیمت ارزان، یکی از اشتباهات رایج است که میتواند در آینده هزینههای بسیار بیشتری از نظر ایمنی و تعمیرات به همراه داشته باشد.
حتی اگر تجهیزات باکیفیت و سرویس حرفهای داشته باشید، باز هم نیروی انسانی آموزشدیده نقش تعیینکنندهای دارد. بسیاری از شرکتهای بزرگ دنیا، کارکنان خود را با دورههای رسمی OEM بهروز نگه میدارند.
در ایران نیز میتوان از ظرفیت نمایندگیهای برندهای مطرح یا آموزشگاههای معتبر در این زمینه استفاده کرد.
در مجموع، این حادثه نشان داد که یک اشتباه ساده مثل جا انداختن چند تسمه، میتواند منجر به بحران شود. پیشگیری همیشه ارزانتر از جبران است.
حادثهای که در ایستگاه مترو آتلانتا رخ داد، فراتر از یک خبر محلی بود؛ این رویداد بهوضوح نشان داد که در دنیای امروز، ایمنی تجهیزات حملونقل عمومی مانند پله برقی، دیگر موضوعی تشریفاتی یا اختیاری نیست، بلکه یک نیاز حیاتی است. از کمبود قطعات سادهای مثل تسمه محرک تا عدم ثبت دقیق سرویسها و نداشتن چکلیست فنی، همگی زنجیرهای از خطاها را تشکیل دادند که در نهایت به آسیبدیدگی ۱۱ نفر منجر شد. این مسئله بار دیگر نشان داد که هر کسبوکار یا سازمانی که پله برقی را خریداری یا بهرهبرداری میکند، باید به سه اصل پایبند باشد:
پیشگیری از یک حادثه، همیشه سادهتر و کمهزینهتر از جبران آن است.
جدیدترین جدول قیمت پله برقی در ایران سال ۱۴۰۴ را ببینید. مقایسه برندهای جهانی مانند KONE، OTIS و Schindler بههمراه هزینه نصب، سرویس و نگهداری. استعلام قیمت واقعی از پله برقی لاین.
خدمات تخصصی سرویس پله برقی با تیم مجرب در تهران. سرویس دورهای، تعمیرات، نگهداری و استفاده از قطعات اورجینال برای افزایش ایمنی و عمر دستگاه.
سرویس و اورهال کامل پله برقی فرودگاهی با طراحی مقاوم و ایمنی پیشرفته در فرودگاه ارومیه توسط شرکت پلهبرقی لاین.
مقایسه پله برقی یکطرفه و دوطرفه: مزایا، معایب و کاربردهای هر کدام برای پروژههای مختلف. بررسی هزینهها، ایمنی و نگهداری سیستمهای پله برقی.
راهنمای کامل برای انتخاب پله برقی مناسب در مجتمعهای تجاری با تمرکز بر ایمنی، مصرف انرژی و طراحی بهینه.
