سرعت استاندارد پله برقی بر اساس کاربری ساختمان و زاویه شیب، معمولاً بین ۰.۵ تا ۰.۷۵ متر بر ثانیه تعیین می‌شود. طبق استاندارد EN 115، برای مراکز تجاری و فروشگاه‌ها جهت حفظ ایمنی سالمندان و کودکان، سرعت ۰.۵ متر بر ثانیه رایج‌ترین گزینه است. در مقابل، برای محیط‌های پرتردد مانند مترو و پایانه‌های مسافربری، جهت تسریع در جابجایی مسافران، از سرعت‌های ۰.۶۵ یا ۰.۷۵ متر بر ثانیه استفاده می‌شود.

چرا انتخاب سرعت استاندارد پله برقی حیاتی است؟

وقتی صحبت از طراحی ترافیک عمودی در یک ساختمان می‌شود، بسیاری از کارفرمایان تصور می‌کنند که «هرچه سریع‌تر، بهتر». اما در مهندسی تأسیسات، سرعت استاندارد پله برقی یک متغیر مستقل نیست؛ بلکه تابعی از ایمنی، ظرفیت ترافیکی و هزینه‌های طولانی‌مدت است. انتخاب سرعت اشتباه می‌تواند یک مرکز تجاری لوکس را به محیطی ناامن برای سالمندان تبدیل کند یا در یک ایستگاه مترو، گلوگاه ترافیکی ایجاد کند.

در مجموعه «پله برقی لاین»، ما بارها شاهد پروژه‌هایی بوده‌ایم که عدم تطابق سرعت نامی پله با نوع کاربری ساختمان، منجر به حوادث سقوط مسافر یا خرابی‌های زودرس گیربکس شده است. درک دقیق این پارامتر، اولین قدم برای یک خرید مهندسی‌ساز و اقتصادی است.

تأثیر مستقیم سرعت بر ترافیک و ایمنی مسافران

رابطه میان سرعت و ایمنی همیشه خطی نیست. افزایش سرعت پله برقی، لزوماً به معنای جابجایی مسافر بیشتر نیست، اگر مسافران نتوانند با همان سرعت سوار یا پیاده شوند. در سرعت‌های بالاتر از ۰.۶۵ متر بر ثانیه، سالمندان، کودکان و افراد دارای ناتوانی جسمی ممکن است در لحظه ورود به استپ (Step) یا خروج از صفحه شانه (Comb plate) دچار ترس یا عدم تعادل شوند. این تردید در سوار شدن، باعث ایجاد صف در ورودی پله برقی شده و عملاً ظرفیت ترافیکی را کاهش می‌دهد.

• مراکز تجاری: اولویت با «آسایش و خرید» است. سرعت پایین‌تر فرصت بیشتری به مشتری می‌دهد تا ویترین‌ها را ببیند و با ایمنی کامل جابجا شود.
• مراکز حمل‌ونقل (Transit): اولویت با «تخلیه جمعیت» است. مسافران مترو معمولاً عجله دارند و به استفاده از پله برقی عادت کرده‌اند، بنابراین سرعت‌های بالاتر پذیرفتنی است.

نکته تخصصی لاین:
طبق تجربه تیم فنی ما، در مجتمع‌های تجاری که شیب پله برقی ۳۵ درجه است، اکیداً توصیه می‌کنیم از سرعت ۰.۵ متر بر ثانیه تجاوز نکنید. ترکیب «شیب تند» و «سرعت بالا» حس سرگیجه و ناامنی بصری (Vertigo) را در کاربران تشدید می‌کند و می‌تواند منجر به حوادث سقوط زنجیره‌ای شود.

رابطه سرعت با استهلاک قطعات و مصرف انرژی

فیزیک ساده است: سرعت بیشتر یعنی اصطکاک بیشتر و انرژی مصرفی بالاتر. وقتی سرعت استاندارد پله برقی را از ۰.۵ به ۰.۶۵ متر بر ثانیه افزایش می‌دهید (۳۰٪ افزایش سرعت)، تنش‌های دینامیکی وارد بر زنجیر استپ (Step Chain)، ریل‌ها و چرخ‌ها (Rollers) به صورت تصاعدی بالا می‌رود.

1. سایش قطعات: سرعت بالا باعث گرم شدن سریع‌تر گیربکس و سایش زودرس هندریل (Handrail) می‌شود. این یعنی شما باید بودجه بیشتری برای اورهال و نگهداری کنار بگذارید.
2. مصرف برق: توان مصرفی موتور رابطه مستقیمی با سرعت دارد. در پروژه‌های بزرگ با تعداد یونیت بالا، انتخاب سرعت بهینه می‌تواند تا ۲۰٪ در هزینه‌های انرژی ساختمان صرفه‌جویی کند.

در «پله برقی لاین»، ما به مشتریان پیشنهاد می‌دهیم اگر ترافیک ساختمان دائمی نیست، به جای انتخاب موتورهای دور بالا، از سیستم‌های درایو دار (VVVF) استفاده کنند که سرعت را بر اساس تقاضا تنظیم می‌کند.

به ظور خلاصه انتخاب سرعت استاندارد پله برقی باید بر اساس تعادل بین ایمنی مسافر و حجم ترافیک انجام شود. سرعت بالا در مکان‌های تجاری خطرناک است و استهلاک قطعات را به شدت افزایش می‌دهد، در حالی که در متروها برای تخلیه سریع جمعیت ضروری است.

دسته‌بندی سرعت‌های رایج در پله برقی‌ها (Commercial vs Heavy Duty)

در صنعت حمل‌ونقل عمودی، سرعت استاندارد پله برقی یک عدد ثابت برای همه پروژه‌ها نیست. سازندگان معتبر جهانی پله‌برقی‌ها را بر اساس نوع کاربری (Duty Class) به دسته‌های تجاری (Commercial) و سنگین‌کار (Heavy Duty) تقسیم می‌کنند که هرکدام پروفایل سرعت مخصوص به خود را دارند.

تیم مهندسی «پله برقی لاین» همواره در جلسات مشاوره تأکید می‌کند که کپی‌برداری از مشخصات فنی یک پروژه مترو برای یک مرکز خرید کوچک، اشتباهی پرهزینه و غیرایمن است. در ادامه، سه سرعت اصلی و کاربردهای دقیق آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

سرعت ۰.۵ متر بر ثانیه (استاندارد مراکز تجاری و فروشگاه‌ها)

این رایج‌ترین سرعت در سراسر جهان برای محیط‌های خرده‌فروشی (Retail) است. سرعت ۰.۵ m/s به عنوان "سرعت ایمن" شناخته می‌شود.

• کاربرد: مال‌ها، پاساژها، هتل‌ها و فروشگاه‌های چندمنظوره.
• مزیت اصلی: در این سرعت، حتی افرادی که تمرکز کافی ندارند (مثلاً در حال کار با گوشی موبایل هستند) یا سالمندان و کودکانی که تعادل کمتری دارند، به راحتی می‌توانند سوار و پیاده شوند.
• سازگاری: این سرعت برای استفاده از پله‌برقی‌های رمپ‌دار (Moving Walks) که سبد خرید فروشگاهی روی آن‌ها قفل می‌شود، ایده‌آل است.

سرعت ۰.۶۵ متر بر ثانیه (تعادل میان سرعت و ایمنی)

وقتی حجم ترافیک افزایش می‌یابد اما همچنان با محیطی عمومی سر و کار داریم، سرعت ۰.۶۵ m/s گزینه‌ای هوشمندانه است. این سرعت حدود ۳۰٪ سریع‌تر از حالت تجاری است و ظرفیت انتقال را به طور محسوسی بالا می‌برد.

• کاربرد: فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های قطار بین‌شهری، پل‌های عابر پیاده و ساختمان‌های اداری بزرگ.
• شرط استفاده: در این سرعت، معمولاً نیاز است که فضای پاگرد (Landing Area) بزرگ‌تری در نظر گرفته شود تا مسافران پس از پیاده شدن، به سرعت متفرق شوند و ازدحام در خروجی پله ایجاد نشود.

سرعت ۰.۷۵ متر بر ثانیه و بالاتر (مخصوص مترو و محیط‌های پرتردد)

این محدوده سرعت مختص پله‌برقی‌های Heavy Duty است. سرعت ۰.۷۵ m/s (و در موارد نادر ۱.۰ m/s در ایستگاه‌های بسیار عمیق روسیه یا چین) صرفاً برای جابجایی انبوه جمعیت طراحی شده است.

• کاربرد: ایستگاه‌های مترو شهری و پایانه‌های حمل‌ونقل عمومی با پیک ترافیک بالا.
• چالش‌ها: در این سرعت، دقت و هوشیاری مسافر ضروری است. اگر مسافری در لحظه ورود تردید کند، ریسک برخورد نفرات پشت سر بسیار بالاست. به همین دلیل، استفاده از این سرعت در مراکز تجاری که کودکان حضور دارند، طبق بسیاری از استانداردها توصیه نمی‌شود.

نکته از زبان تکنسین:
در پروژه‌هایی که «پله برقی لاین» اجرا کرده است، متوجه شده‌ایم که تفاوت سرعت ۰.۵ و ۰.۶۵ شاید روی کاغذ کم به نظر برسد، اما در تجربه کاربری بسیار ملموس است. اگر پله برقی شما قدیمی است و قصد دارید موتور را تعویض کنید، هرگز بدون تغییر نسبت گیربکس و بررسی استحکام سازه، سرعت را به کلاس بالاتر (مثلاً ۰.۶۵) تغییر ندهید. لرزش‌های ریز ناشی از این کار، می‌تواند در کمتر از ۶ ماه بلبرینگ‌های اصلی را خرد کند.

به طور خلاصه سرعت ۰.۵ متر بر ثانیه ایمن‌ترین گزینه برای مراکز تجاری است. سرعت ۰.۶۵ برای فرودگاه‌ها مناسب است و سرعت ۰.۷۵ متر بر ثانیه صرفاً مختص متروها و سیستم‌های Heavy Duty است که اولویت اصلی آن‌ها تخلیه سریع جمعیت انبوه است.

الزامات استاندارد EN 115 و مقررات ملی ساختمان درباره سرعت

تعیین سرعت استاندارد پله برقی تنها یک تصمیم سلیقه‌ای یا مدیریتی نیست؛ بلکه یک الزام قانونی است. در ایران و بسیاری از کشورهای جهان، استاندارد EN 115-1 (ایمنی پله‌برقی و پیاده‌روهای متحرک) و مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان، خط قرمزهای مشخصی را برای سرعت مجاز تعیین کرده‌اند.

تیم فنی «پله برقی لاین» در زمان طراحی و انتخاب محصول برای پروژه‌ها، همواره این نکته را یادآوری می‌کند که تخطی از این استانداردها، نه تنها پایان کار ساختمان را به خطر می‌اندازد، بلکه در صورت بروز حادثه، مسئولیت حقوقی سنگینی را متوجه مالک ساختمان می‌کند.

حداکثر سرعت مجاز بر اساس زاویه شیب (۳۰ و ۳۵ درجه)

یکی از مهم‌ترین فاکتورهای محدودکننده سرعت، زاویه شیب پله برقی است. طبق استاندارد، هرچه شیب تندتر باشد، حفظ تعادل مسافر دشوارتر است، بنابراین سرعت باید محدود شود.

در جدول زیر، محدودیت‌های استاندارد EN 115 را که ما در پروژه‌های «الماس ویستا جاوید» به دقت اجرا می‌کنیم، مشاهده می‌کنید:

مقایسه مشخصات فنی پله‌برقی بر اساس زاویه شیب

همانطور که می‌بینید، اگر پله برقی شما شیب ۳۵ درجه دارد (که برای صرفه‌جویی در فضای معماری رایج است)، به هیچ عنوان مجاز نیستید سرعتی بالاتر از ۰.۵ متر بر ثانیه داشته باشید.

قوانین توقف اضطراری و فاصله ترمز در سرعت‌های مختلف

افزایش سرعت استاندارد پله برقی، مستقیماً روی «مسافت خط ترمز» تأثیر می‌گذارد. سیستم ترمز پله برقی باید طوری تنظیم شود که در صورت قطع برق یا فشرده شدن دکمه توقف اضطراری (Emergency Stop)، پله‌ها نه آنقدر سریع بایستند که مسافران به جلو پرتاب شوند و نه آنقدر کند که حادثه‌ای رخ دهد.

طبق فرمول‌های استاندارد:

• در سرعت ۰.۵ m/s، فاصله توقف باید بین ۰.۲ تا ۱.۰۰ متر باشد.
• در سرعت ۰.۶۵ m/s، این فاصله به ۰.۳ تا ۱.۳۰ متر افزایش می‌یابد.
• در سرعت ۰.۷۵ m/s، سیستم ترمز باید پله را در فاصله‌ای بین ۰.۴ تا ۱.۵۰ متر متوقف کند.

نکته تخصصی لاین:
بسیاری از تعمیرکاران غیرمجاز، هنگام سرویس پله برقی، لنت‌های ترمز را سفت می‌کنند تا پله سریع‌تر بایستد. این کار در سرعت‌های بالای ۰.۶۵ متر بر ثانیه فاجعه‌بار است! توقف ناگهانی (ضربه قوچ) در این سرعت، می‌تواند باعث سقوط دومینو‌وار تمام مسافران شود. تکنسین‌های ما همیشه شتاب منفی (Deceleration) را با دستگاه‌های مخصوص تست می‌کنند تا در محدوده استاندارد (حداکثر 1m/s²) باقی بماند.

به طور خلاصه طبق استاندارد EN 115، پله‌برقی‌های با شیب ۳۵ درجه محدود به سرعت ۰.۵ متر بر ثانیه هستند. همچنین با افزایش سرعت، فاصله خط ترمز باید افزایش یابد تا از پرتاب شدن مسافران هنگام توقف اضطراری جلوگیری شود.

محاسبه ظرفیت جابجایی بر اساس سرعت پله برقی (Theoretical Capacity)

یکی از سوالات پرتکرار کارفرمایان از تیم مشاوره «پله برقی لاین» این است: «آیا افزایش سرعت پله برقی، مشکل صف‌های طولانی در ساعات شلوغی را حل می‌کند؟» پاسخ کوتاه این است: همیشه نه. برای پاسخ دقیق، باید تفاوت بین «ظرفیت تئوری» (روی کاغذ) و «ظرفیت واقعی» (رفتار مسافر) را درک کنیم. ظرفیت جابجایی تابعی از سه متغیر است: سرعت، عرض استپ و تراکم مسافر.

فرمول محاسبه ظرفیت بر اساس عرض پله و سرعت نامی

طبق استاندارد EN 115، ظرفیت تئوری (Theoretical Capacity) حداکثر تعداد مسافری است که یک پله برقی می‌تواند در یک ساعت جابجا کند، با فرض اینکه روی هر استپ (پله) تعداد مشخصی مسافر ایستاده باشند و هیچ وقفه‌ای در سوار شدن وجود نداشته باشد.

جدول زیر ظرفیت تئوری (نفر در ساعت) را برای سرعت‌های مختلف نشان می‌دهد:

همانطور که می‌بینید، با افزایش سرعت از ۰.۵ به ۰.۶۵، ظرفیت تئوری حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش می‌یابد. اما رسیدن به عدد ۹۰۰۰ نفر در ساعت (برای عریض‌ترین پله و بالاترین سرعت) تنها در شرایط آزمایشگاهی یا تخلیه اضطراری بسیار منظم امکان‌پذیر است.

تفاوت ظرفیت اسمی (تئوری) و ظرفیت واقعی در ساعات اوج مصرف

در دنیای واقعی، مسافران ربات نیستند. آن‌ها مکث می‌کنند، کیف‌دستی دارند، فاصله ایمنی را رعایت می‌کنند (معمولاً یک پله خالی می‌گذارند) و در سرعت‌های بالا با احتیاط بیشتری سوار می‌شوند.

تحقیقات تیم فنی «پله برقی لاین» و آمارهای جهانی نشان می‌دهد که ظرفیت واقعی معمولاً بین ۴۰ تا ۶۰ درصدِ ظرفیت تئوری است.

پارادوکس سرعت:
نکته جالب اینجاست که در سرعت‌های بالا (۰.۷۵ m/s)، اگرچه پله‌ها سریع‌تر حرکت می‌کنند، اما مسافران (به ویژه افراد مسن) زمان بیشتری برای تنظیم گام خود و سوار شدن نیاز دارند. این مکث‌های چند ثانیه‌ای در ورودی پله، عملاً افزایش سرعت را خنثی می‌کند و گاهی حتی باعث کاهش راندمان کلی نسبت به سرعت ۰.۶۵ می‌شود.

نکته تخصصی لاین:
اگر هدف شما جابجایی حجم انبوه جمعیت در یک مرکز تجاری است، به جای افزایش سرعت به ۰.۷۵ (که استهلاک را بالا می‌برد)، روی افزایش عرض پله به ۱۰۰۰ میلی‌متر (عرض ۱۰۰ سانت) سرمایه‌گذاری کنید. عرض بیشتر به مسافران اجازه می‌دهد راحت‌تر کنار هم بایستند یا از کنار هم عبور کنند که تأثیر بسیار بیشتری در روان‌سازی ترافیک دارد تا صرفاً سریع‌تر کردن موتور.

به طور خلاصه ظرفیت تئوری پله برقی با افزایش سرعت بالا می‌رود، اما در واقعیت، ظرفیت واقعی به رفتار مسافر بستگی دارد. افزایش عرض پله (مثلاً به ۱۰۰۰ میلی‌متر) راهکار موثرتری برای افزایش ظرفیت نسبت به افزایش صرفِ سرعت است، زیرا سرعت بالا ممکن است باعث تردید مسافران و کاهش راندمان شود.

تکنولوژی VVVF و مدیریت هوشمند سرعت (Eco Mode)

در گذشته، پله برقی‌ها مانند یک پنکه سقفی قدیمی عمل می‌کردند؛ یا خاموش بودند یا با تمام سرعت می‌چرخیدند. این یعنی حتی اگر ساعت ۳ صبح بود و هیچ مشتری در پاساژ نبود، موتور با حداکثر توان و سرعت استاندارد پله برقی کار می‌کرد. نتیجه؟ اتلاف وحشتناک انرژی و فرسودگی بی‌دلیل قطعات.

امروزه در محصولات مدرن ارائه‌شده توسط «پله برقی لاین»، استفاده از تکنولوژی VVVF (Variable Voltage Variable Frequency) یا همان درایو اینورتر، قواعد بازی را تغییر داده است. این سیستم هوشمند اجازه می‌دهد سرعت پله برقی شناور باشد و نه ثابت.

نقش درایو و اینورتر در کاهش سرعت در زمان‌های بدون مسافر

سیستم VVVF با استفاده از سنسورهای فتوسل (Photocell) که در ورودی و خروجی پله نصب می‌شوند، حضور مسافر را تشخیص می‌دهد. عملکرد این سیستم معمولاً در ۳ مرحله تعریف می‌شود:

1. حالت آماده‌به‌کار (Standby): وقتی مسافری نیست، پله برقی سرعت خود را به «سرعت خزشی» (Crawling Speed) که معمولاً ۰.۱ تا ۰.۲ متر بر ثانیه است، کاهش می‌دهد. این کار مصرف برق را تا ۶۰٪ کم می‌کند.
2. حالت فعال (Active): به محض تشخیص مسافر توسط سنسور، درایو به آرامی سرعت را به سرعت نامی (مثلاً ۰.۵ m/s) می‌رساند.
3. حالت خواب (Sleep Mode): در برخی تنظیمات پیشرفته، اگر برای مدت طولانی (مثلاً ۱۵ دقیقه) مسافری نیاید، پله کاملاً متوقف می‌شود (Auto-Start/Stop).

این ویژگی برای ساختمان‌هایی که ترافیک ناپیوسته دارند (مثل هتل‌ها یا مجتمع‌های اداری کم‌تردد) یک ضرورت اقتصادی است.

مزایای سیستم شروع و توقف نرم (Soft Start/Stop) برای طول عمر موتور

یکی از بزرگترین دشمنان گیربکس و زنجیر پله برقی، «شوک‌های مکانیکی» است. در سیستم‌های قدیمی (Direct On Line)، استارت زدن موتور مثل کوبیدن پا روی پدال گاز تا ته بود! این ضربه ناگهانی در لحظه شروع، فشار شدیدی به دندانه‌های گیربکس و پین‌های زنجیر وارد می‌کرد.

با استفاده از درایو VVVF، ما چیزی به نام Soft Start داریم. نمودار سرعت به صورت شیب ملایم (Ramp) بالا می‌رود.

• مزیت فنی: جریان راه‌اندازی (Inrush Current) موتور کنترل می‌شود و دیگر شاهد افت ولتاژ در شبکه برق ساختمان نیستیم.
• مزیت مکانیکی: لقی‌ها و کشش‌های ناگهانی حذف می‌شوند و عمر مفید قطعات مکانیکی پله برقی حداقل ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش می‌یابد.

نکته تخصصی لاین:
بسیاری از مشتریان از ما می‌پرسند: «آیا می‌توانیم روی پله برقی قدیمی خودمان اینورتر نصب کنیم؟» پاسخ تیم فنی ما معمولاً «با احتیاط» است. موتورهای قدیمی ممکن است کلاس عایق‌بندی (Insulation Class) مناسبی برای تحمل فرکانس‌های بالای درایو نداشته باشند و بسوزند. قبل از نصب درایو روی سیستم قدیمی، حتماً باید «تست مگا اهم» از سیم‌پیچ موتور گرفته شود.

به طور خلاصه تکنولوژی VVVF با کاهش سرعت پله برقی در زمان‌های خلوت (حالت Standby)، مصرف انرژی را به شدت کاهش می‌دهد. همچنین قابلیت Soft Start با حذف ضربه‌های ناگهانی هنگام شروع حرکت، عمر گیربکس و موتور را تضمین می‌کند.

چالش‌های تغییر سرعت پله برقی پس از نصب

گاهی اوقات پس از تغییر کاربری یک ساختمان (مثلاً تبدیل یک پاساژ خلوت به یک مرکز پرتردد)، کارفرمایان از ما می‌پرسند: «آیا می‌توانیم سرعت پله برقی فعلی را زیاد کنیم؟» پاسخ مهندسی «پله برقی لاین» به این درخواست معمولاً محتاطانه است. تغییر سرعت استاندارد پله برقی پس از نصب، صرفاً با تغییر یک عدد در تنظیمات تابلو فرمان انجام نمی‌شود و چالش‌های مکانیکی و ایمنی جدی به همراه دارد.

آیا می‌توان سرعت پله برقی قدیمی را افزایش داد؟

افزایش سرعت پله برقی (مثلاً از ۰.۵ به ۰.۶۵) نیازمند بازنگری در کل سیستم محرکه است. اگر صرفاً بخواهید با استفاده از اینورتر (VFD) فرکانس موتور را از ۵۰ هرتز بالاتر ببرید (Over-speeding)، با دو مشکل خطرناک مواجه می‌شوید:

1. افت گشتاور (Torque): در فرکانس‌های بالاتر از نامی، گشتاور موتور به شدت افت می‌کند. این یعنی پله برقی ممکن است با بار کامل (Full Load) نتواند بالا برود و زیر پای مسافران متوقف شود یا حتی به عقب برگردد (Rollback).
2. لرزش و رزونانس: سازه پله برقی (Truss) برای فرکانس ارتعاشی خاصی طراحی شده است. افزایش دور موتور ممکن است باعث ایجاد پدیده رزونانس و لرزش‌های غیرقابل کنترل در بدنه شود.

بررسی محدودیت‌های گیربکس و موتور در تغییر سرعت

قلب تپنده پله برقی، گیربکس آن است که نسبت تبدیل (Gear Ratio) مشخصی دارد. برای تغییر اصولی سرعت، معمولاً باید یکی از کارهای پرهزینه زیر انجام شود:

• تعویض چرخ‌دنده‌ها (Sprockets): تغییر قطر چرخ‌دنده سر موتور یا شفت اصلی.
• تعویض کامل گیربکس: نصب گیربکسی با نسبت تبدیل جدید.
• تعویض موتور: موتوری که برای سرعت ۰.۵ طراحی شده، توان (KW) متفاوتی نسبت به موتور سرعت ۰.۶۵ دارد. افزایش سرعت بدون افزایش توان موتور، باعث سوختن سیم‌پیچ‌ها می‌شود.

علاوه بر این، سیستم ترمز ایمنی هم باید مجدداً کالیبره شود تا بتواند این انرژی جنبشی جدید را در فاصله استاندارد متوقف کند.

نکته تخصصی لاین:
در پروژه بازسازی یک مرکز خرید قدیمی، کارفرما اصرار به افزایش سرعت داشت. تیم فنی ما پس از محاسبات متوجه شد که با افزایش سرعت، نیروی گریز از مرکز در قسمت کمان بالا (Upper Curve) باعث سایش شدیدتر ریل‌ها می‌شود. پیشنهاد ما این است: اگر پله برقی شما قدیمی است، هزینه تغییر سرعت تقریباً معادل خرید یک یونیت نو خواهد بود. بهتر است به جای دستکاری غیراصولی، روی نوسازی (Modernization) کل سیستم تمرکز کنید.

به ظور خلاصه تغییر سرعت پله برقی پس از نصب بسیار دشوار و پرهزینه است. افزایش فرکانس اینورتر باعث افت گشتاور و خطر ایمنی می‌شود. تغییر اصولی نیازمند تعویض گیربکس، موتور و بازطراحی سیستم ترمز است که اغلب توجیه اقتصادی ندارد.

سؤالات متداول (FAQ)

در این بخش به پرتکرارترین سؤالاتی که کارفرمایان و مهندسان از تیم فنی «پله برقی لاین» می‌پرسند، پاسخ داده‌ایم:

۱. سرعت استاندارد پله برقی برای پاساژها و مراکز تجاری چقدر است؟

طبق استانداردهای بین‌المللی و تجربه کاربری، بهترین سرعت برای محیط‌های تجاری ۰.۵ متر بر ثانیه است. این سرعت ایمنی کامل را برای کودکان و سالمندان فراهم کرده و فرصت کافی برای سوار و پیاده شدن راحت را به مشتریان می‌دهد.

۲. آیا سرعت پله برقی مترو با مراکز خرید تفاوت دارد؟

بله. در متروها و پایانه‌های مسافربری به دلیل نیاز به تخلیه سریع جمعیت و آشنایی بیشتر مسافران با نحوه استفاده، معمولاً از سرعت‌های بالاتر یعنی ۰.۶۵ یا ۰.۷۵ متر بر ثانیه استفاده می‌شود.

۳. چرا پله برقی وقتی کسی سوار نیست، کند حرکت می‌کند؟

این ویژگی مربوط به سیستم درایو هوشمند (VVVF) است. پله برقی برای صرفه‌جویی در مصرف برق و کاهش استهلاک، در زمان‌های بدون مسافر سرعت خود را به حالت «خزشی» (Standby) کاهش می‌دهد و با ورود مسافر مجدداً به سرعت استاندارد برمی‌گردد.

۴. آیا می‌توانیم سرعت پله برقی موجود در ساختمان را افزایش دهیم؟

تغییر سرعت پله برقی نصب‌شده بسیار دشوار و پرهزینه است. این کار نیازمند تعویض گیربکس، موتور و بازنگری در سیستم ترمز ایمنی است. تغییر تنظیمات اینورتر بدون تغییرات مکانیکی، باعث آسیب جدی به موتور و خطر ایمنی می‌شود.

جمع‌بندی تحلیلی و کاربردی

انتخاب سرعت استاندارد پله برقی، یک فرمول ساده ریاضی نیست؛ بلکه هنری است در ایجاد تعادل میان «ظرفیت ترافیکی»، «ایمنی مسافر» و «بودجه نگهداری». همان‌طور که در این مقاله بررسی کردیم، سرعت بالاتر لزوماً به معنای جابجایی بیشتر نیست. در بسیاری از پروژه‌های تجاری، اصرار بر سرعت‌های بالا (مثل ۰.۶۵ m/s) تنها باعث افزایش ترس در کاربران سالمند، ایجاد گلوگاه در ورودی پله و بالا رفتن هزینه‌های استهلاک می‌شود.

توصیه نهایی تیم مهندسی «پله برقی لاین» به کارفرمایان محترم این است:

• برای رفاه و ایمنی (مراکز تجاری)، روی سرعت ۰.۵ تمرکز کنید.
• برای سرعت و حجم (متروها)، سراغ سرعت ۰.۶۵ یا ۰.۷۵ بروید.
• همیشه از تکنولوژی VVVF استفاده کنید تا هزینه‌های انرژی خود را مدیریت کنید.

برای مشاوره، طراحی یا اجرای پروژه‌های پله برقی با تیم تخصصی پله برقی لاین تماس بگیرید.